Công nghệ chọn tạo giống cà chua chịu nóng, bước đột phá giúp phát triển cà chua tại Việt Nam

Ngay từ những năm 90 của thế kỷ trước, các nhà khoa học của Học viện Nông nghiệp Việt Nam do PGS.TS. Nguyễn Hồng Minh đứng đầu đã có những thành công trong công tác chọn tạo các giống cà chua chịu nóng. Giống cà chua lai chịu nóng HT7 được sản xuất đại trà đầu tiên ở Việt Nam từ 1999, đánh dấu sự thành công của cuộc cách mạng về cà chua chịu nóng ở Việt Nam. Theo các nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển giống rau chất lượng cao – Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cà chua trồng ở vùng nhiệt đới Việt Nam được phân thành 4 nhóm: Nhóm không chịu nóng (chịu nóng mức 0); Nhóm chịu nóng vừa (chịu nóng mức 1); Nhóm chịu nóng tốt (chịu nóng mức 2); Nhóm chịu nóng cao (chịu nóng mức 3 - siêu chịu nóng). 

 Cho đến nay các giống cà chua lai chịu nóng ngoại nhập sản xuất ở nước ta thuộc nhóm chịu nóng 1 và 2.  Các bộ giống cà chua lai chịu nóng thuộc nhóm 1, 2 do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển giống rau chất lượng cao đã nghiên cứu tạo ra như: (1) Chịu nóng mức 1: HT21 (2004); HT42 (2007); HT46 (2010); HT102 (2014);... (2) chịu nóng mức 2: HT7 (1999); HT152(2007); HT160(2008); HT9 (2011); HT109 (2014); HT156(2016-2017)...; các giống cà chua quả nhỏ như: HT144 (2009); HT136 (2017);... Đặc biệt, Trung tâm đã chọn tạo thành công các giống cà chua lai chịu nóng cao mức 3 (siêu chịu nóng) như giống  HT25 phát triển sản xuất đại trà từ 2008-2009 tới nay và một số giống mới gần đây.

Các giống cà chua lai chịu nóng cao (mức 3 - siêu chịu nóng) có khả năng sinh trưởng tốt, ra hoa nhiều, đậu quả tốt, nhanh cho thu quả ở các vụ nóng khó khăn cực sớm và cực muộn (các vụ trồng cà chua khó nhất trong năm).

Bên cạnh tạo ra các bộ giống cà chua lai chịu nóng, nhóm nghiên cứu cũng đã hoàn thiện bộ quy trình công nghệ sản xuất cà chua trái vụ - trồng cà chua quanh năm đặc biệt là quy trình sản xuất cà chua vụ cực sớm Hè thu – vụ khó khăn nhất trong năm để chuyển giao sản xuất.

Giống cà chua lai HT25

 Giống cà chua lai F1 HT25 được tạo ra bằng phương pháp tạo giống ưu thế lai tại Trung tâm phát triển sản xuất đại trà từ năm 2008/2009 tới nay. Khả năng chịu nóng cao (siêu chịu nóng – mức 3), chịu tốt bệnh chết héo cây và bệnh xoăn lá. Năng suất cao: 50-70 tấn/ha. HT25 là giống chuyên trồng ở vụ cực sớm. Sinh trưởng khỏe, có khả năng tái sinh tốt, cho thu quả kéo dài. Nhiều hoa, rất sai quả, độ lớn quả trung bình (70-85 gam/quả). Quả tròn – cao thành, quả nhanh chín, chín đỏ đẹp. Thịt quả dày, chắc – mịn, khô ráo, khẩu vị ngọt dịu, có hương thơm, chất lượng tiêu dùng cao. Quả chắc, không bị nứt quả, vận chuyển tốt. Vụ cực sớm Hè-Thu, Thu: ở các tỉnh đồng bằng và trung du Bắc Bộ gieo hạt từ 20 tháng 6 tới 20 tháng 7, trồng cây ra ruộng từ 15 tháng 7 đến 15 tháng 8 Dương lịch.

Giống cà chua lai F1 HT108

Giống cà chua lai HT108 được tạo ra bằng phương pháp tạo giống ưu thế lai tại Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển giống rau Chất lượng cao, phát triển sản xuất từ năm 2017. Giống có khả năng chịu nóng cao (siêu chịu nóng - mức 3), chịu tốt bệnh chết héo cây và bệnh xoăn lá. Nhanh cho thu hoạch, từ trồng tới thu lứa quả đầu trong 62-67 ngày. Có tiềm năng năng suất cao. HT108 sinh trưởng khỏe, có khả năng tái sinh tốt, cho thu quả kéo dài. Nhiều hoa, rất sai quả, độ lớn quả trung bình (75-85 gam/  quả). Quả tròn – cao thành, quả nhanh chín, chín đỏ đẹp. Thịt quả dày, chắc – mịn, khô ráo, khẩu vị ngọt dịu, có hương thơm, chất lượng tiêu dùng cao. Quả chắc, vận chuyển tốt. Vụ cực sớm Hè – Thu, Thu: gieo hạt từ 20 tháng 6 tới 20 tháng 7, trồng cây ra ruộng từ 15 tháng 7 đến 15 tháng 8 dương lịch. Năng suất đạt từ 55-75 tấn/ha. Vụ Xuân hè cực muộn: Gieo hạt từ 27 tháng 2 đến 10 tháng 3, trồng cây ra ruộng từ 26 tháng 3 đến 5 tháng 4 dương lịch. Năng suất đạt từ 40-45 tấn/ha. Ngoài các vụ cực sớm, cực muộn nêu trên, HT108 có thể trồng tốt ở vụ Đông (đất hai lúa), do ưu thế về sinh trưởng nhanh, chín sớm, năng suất và chất lượng tốt.

Giống cà chua lai quả nhỏ HT118

Từ 2008/2009 đến nay, cà chua HT cực sớm (chủ lực là HT25) phát triển sản xuất đại trà khoảng 60-70ha mỗi năm ở các tỉnh Bắc Bộ, cung cấp sản phẩm cà chua sớm nhất cho tiêu dùng (không kể cà chua chuyển từ các vùng khí hậu mát khác như Đà Lạt, Mộc Châu, Trung Quốc,…). Đối với các tỉnh Bắc Bộ, diện tích trồng cà chua cực sớm không lớn vì là mùa trồng cà chua khó khăn nhất trong năm do có mưa bão úng ngập, độ rủi ro cao. Đất trồng cà chua cực sớm cần có tỉ lệ cát thấp, cần được luân canh, xử lý tốt, tiêu úng tốt. Người sản xuất cần có kỹ thuật cao và cần được chuyển giao công nghệ gieo trồng. Đây cũng là vụ trồng cà chua đem lại thu nhập cao nhất trong năm.

Thành tựu tạo ra cuộc cách mạng về các giống cà chua lai chịu nóng, siêu chịu nóng trồng trái vụ quanh năm, đặc biệt trồng cực sớm, cực muộn và các quy trình công nghệ sản xuất cà chua ở các mùa vụ, trong đó có vụ cực sớm - khó khăn nhất trong năm do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển giống rau chất lượng cao đưa ra phục vụ sản xuất trong những năm qua là một trong số các thành tựu xuất sắc nhất của Nông nghiệp Việt Nam.

Thông tin chi tiết xin liên hệ:

PGS TS Nguyễn Hồng Minh – Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển giống rau chất lượng cao – Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Địa chỉ: Trâu Quỳ - Gia Lâm – Hà Nội

ĐT: 0912324298 

Ban Khoa học và Công nghệ