Vào ngày 18 tháng 12 năm 2023, tại phòng thư viện khoa Nông học, nhóm nghiên cứu mạnh Nông nghiệp sinh thái tổ chức seminar chuyên gia với chủ đề “Phát triển nông nghiệp sinh thái ở Việt Nam” nhằm thảo luận các giải pháp để triển khai, mở rộng, nâng cao hiệu quả của sản xuất nông nghiệp sinh thái hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững. Tham dự seminar có chuyên gia là TS. Phạm Văn Hội, Giám đốc Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp, Học viện Nông nghiệp Việt Nam và các thành viên của nhóm nghiên cứu.
 Các thành viên tham gia seminar

Để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững, Nông nghiệp sinh thái (NNST) là hướng đi đang nhận được sự quan tâm chú trọng trên toàn cầu. Với cách tiếp cận tổng thể, NNST cân bằng mối quan hệ giữa con người và hành tinh, thúc đẩy cả ba khía cạnh của phát triển bền vững: xã hội, kinh tế và môi trường, đồng thời tăng cường sinh kế cho nông dân sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ, người dân tộc thiểu số, phụ nữ và thanh niên. Các mô hình sản xuất NNST là những giải pháp chính để thâm canh nông nghiệp dài hạn, hạn chế chuyển đổi đất rừng sang đất trồng trọt, hạn chế sử dụng vật tư, giảm thiểu khí thải nhà kính từ nông nghiệp và góp phần tăng lưu trữ các-bon thông qua tăng mùn trong đất, tăng thảm thực vật che phủ ở các diện tích bỏ hoang hóa tạm thời hoặc sử dụng lớp bổi. Việc chuyển đổi sang NNST dựa trên nguyên tắc đa dạng hóa cây trồng, giúp nâng cao kiến thức của nông dân, bảo đảm an ninh lương thực, cung ứng sản phẩm an toàn thực phẩm và tăng cường đa dạng sinh học nông nghiệp, cải thiện khả năng phục hồi của hệ thống sản xuất trước biến đổi khí hậu, góp phần giúp Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về thích ứng và giảm thiểu biến đổi khí hậu. Có thể thấy, NNST là hướng đi tất yếu hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững khi cùng lúc áp dụng cả khái niệm và nguyên tắc sinh thái, xã hội vào việc quản lý các hệ thống nông nghiệp, lương thực và thực phẩm; tối ưu hóa quan hệ và hiệu quả tương tác giữa thực vật, động vật, con người và môi trường; đồng thời, chú ý đến các khía cạnh xã hội cần được giải quyết để đạt được hệ thống lương thực, thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững.

Ở Việt Nam, mặc dù đạt được nhiều thành tựu trong quá trình phát triển nông nghiệp nhưng chất lượng, tính bền vững của tăng trưởng nông nghiệp và phương thức phát triển nông nghiệp ở Việt Nam còn nhiều hạn chế; phát triển nông nghiệp dựa trên việc gia tăng diện tích, thâm dụng tài nguyên thiên nhiên, lạm dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu độc hại làm tăng chi phí sản xuất và giảm khả năng cạnh tranh của nông sản cũng như tác động tiêu cực đến môi trường sinh thái; tổ chức sản xuất, kinh doanh chủ yếu vẫn dựa vào nông hộ nhỏ, thiếu liên kết, hợp tác. Hơn nữa, biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp, hiện tượng thời tiết cực đoan diễn ra ngày càng thường xuyên, kèm với dịch bệnh diễn biến khó lường, đã tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp. Theo TS. Phạm Văn Hội chia sẻ, để phát triển sản xuất nông nghiệp sinh thái ở Việt Nam cần chú ý vào các điểm sau:

            - Sản xuất nông nghiệp cần thực hiên các nguyên tắc cơ bản của nông nghiệp sinh thái như: tính đa dạng, chia sẻ kiến thức cùng sáng tạo, tính cộng hưởng, tính hiệu quả, sự tái chế, sức chống chịu, giá trị xã hội nhân văn, truyền thống ẩm thực và văn hóa, quản trị có trách nhiệm, và kinh tế tuần hoàn và tương trợ (FAO, 2018).

            - Cần áp dụng tốt các giải pháp canh tác để duy trì và bảo vệ hệ sinh thái đặc biệt là hệ sinh thái đất và đa dạng sinh học. Trong đó, áp dụng che phủ đất, bón phân hữu cơ, quản lý cỏ dại trong sản xuất trồng trọt cần được quan tâm để đảm bảo hệ sinh thái đất được duy trì ổn định.

            - Các thành viên nhóm nghiên cứu mạnh nên tiếp cận với các định hướng và chính sách của Nhà nước và Chính phủ cũng như các quỹ quốc tế để xin hỗ trợ phát triển nghiên cứu về lĩnh vực Nông nghiệp sinh thái.

Buổi seminar đã diễn ra sôi nổi, xác thành viên tham dự seminar đã trao đổi rất tích cực về các giải pháp cụ thể trong canh tác các loại cây trồng nhằm thực hiện được các nguyên lý của nông nghiệp sinh thái trong điều kiện sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam.

 

Nhóm nghiên cứu mạnh Nông nghiệp sinh thái