Chi ngải tiên (Hedychium) là chi lớn của họ Gừng (Zingiberaceae), gồm hơn 100 loài và có nguồn gốc từ khu vực nhiệt đới và ôn đới châu Á. Thân, rễ, hoa, lá của ngải tiên chứa tinh dầu có dược tính, hơn thế các loài thuộc chi ngải tiên còn có hoa đẹp, thơm, màu sắc sặc sỡ, đa dạng. Vì thế ngải tiên được trồng phổ biến để làm dược liệu, làm nguyên liệu để sản xuất nước hoa, sản xuất hoa cắt cành, trang trí cảnh quan, nguyên liệu sản xuất giấy và mỹ phẩm trên thế giới. Ngải tiên là cây thân thảo lâu năm, có thân rễ nằm ngầm dưới đất. Cây ưa thích khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt, thường mọc dưới tán rừng nơi có nhiều đất mùn, ưa bóng, ưa ẩm.
 

Năm mẫu giống ngải tiên đã được thu thập tại các địa phương của Việt Nam từ 2009-2016 và được lưu giữ tại Khoa Nông học - Học viện Nông nghiệp Việt Nam (Gia Lâm - Hà Nội). Qua nghiên cứu đặc điểm nông sinh học của các mẫu giống ngải tiên cho thấy: Cả 5 mẫu giống Ngải tiên đều sinh trưởng, phát triển tốt trong điều kiện Gia Lâm - Hà Nội, ít sâu hại. Cây sinh trưởng thân lá quanh năm, không có giai đoạn lụi lá, ra hoa từ tháng 7 - 11, chiều cao cây từ 90,50 - 169,80 cm, chiều dài phiến lá từ 26,02 - 33,51cm và chiều rộng lá từ 5,66 - 7,40 cm, đường kính thân rễ từ 1,70 - 6,50 cm, vỏ củ đều có màu nâu nhạt và thịt củ có màu vàng rất nhạt, riêng NT2, NT5 có thịt củ màu trắng đục. Trong năm mẫu giống Ngải tiên thì bốn giống có hoa màu trắng sữa, riêng mẫu giống NT3 có hoa màu vàng tươi, hoa đều có mùi thơm, độ bền cụm hoa từ 15 - 27 ngày, cụm hoa to, chiều dài cụm hoa từ 8,5 - 29,2 cm, đường kính cụm hoa từ 1,9 - 8,5 cm, cụm hoa nằm ở đỉnh thân khí sinh. Cả 5 mẫu giống Ngải tiên đều thích hợp trồng làm hoa cắt cành và trang trí cảnh quan. Hoa Ngải tiên có cấu tạo mang đặc trưng của họ Gừng. Đài chia 3 răng; gốc tràng dạng ống, tràng có 3 thùy mảnh; 1 cánh môi xẻ thùy; 2 nhị lép biến đổi thành tràng hoa; 1 nhị với 2 bao phấn; 1 nhụy, bầu dưới, 3 ô, nhiều noãn, đính noãn trung trụ; có 2 tuyến nằm trên bầu. Màu bao phấn và núm nhụy tương quan với màu của bao hoa. Các mẫu giống Ngải tiên đều nở hoa vào buổi sáng từ 8h30 - 10h30, riêng NT1, NT3 nở thêm vào buổi chiều lúc 14 -15h30. Nhụy chín sau khi hoa nở 30 - 60 phút, nhị chín sau nhụy 2,5 - 3h. Hạt phấn hình tròn, không dính bết, đường kính từ 72,3 - 86,8 µm, độ hữu dục từ 76,5 - 83,3%. Quả Ngải tiên là dạng quả nang, 3 ngăn, quả non màu xanh, quả chín màu vàng, vàng nhạt hoặc cam. Hạt hình hơi tròn, có góc cạnh, được bao phủ bởi lớp thịt quả màu đỏ tươi. Khối lượng quả tươi đạt 1,72 - 3,92 g/quả, có từ 8,4 - 17 hạt/quả với 2,8 - 5,9 hạt/ngăn, khối lượng hạt tươi đạt 45,17 - 92,34 mg/hạt, đường kính hạt 0,32 - 0,39 cm.

Kết quả nghiên cứu về đặc điểm nông sinh học cũng như chất lượng hoa của các mẫu giống Ngải tiên nhằm mục đích chọn lọc những loại cây cảnh mới đáp ứng nhu cầu trang trí cảnh quan, làm hoa cắt cành và tạo tiền đề cho công tác lai tạo.

Phùng Thị Thu Hà