Arthrobotrys là một chi nấm thuộc họ Orbiliaceae, có khả năng săn mồi các loài tuyến trùng (nematode) thông qua việc tạo ra các cấu trúc bẫy đặc biệt. Với hơn 70 loài được ghi nhận, Arthrobotrys phân bố rộng rãi trong các môi trường như đất nông nghiệp, rừng, trầm tích nước ngọt và phân động vật.

Cơ chế săn mồi độc đáo

Các loài Arthrobotrys phát triển từ sợi nấm (mycelium) và tạo ra các bẫy để bắt tuyến trùng. Các loại bẫy bao gồm:

  • Vòng siết (constricting rings): Khi tuyến trùng chạm vào, các vòng này co lại nhanh chóng, kẹp chặt con mồi.
  • Lưới dính (adhesive networks): Cấu trúc ba chiều với bề mặt dính, giữ chặt tuyến trùng khi chúng tiếp xúc với nấm.
  • Nút dính (adhesive knobs): Cấu trúc nhỏ có tính dính, bám vào tuyến trùng.

Sau khi bắt được con mồi, sợi nấm xâm nhập vào cơ thể tuyến trùng, tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng để sinh trưởng và phát triển.
 

 

Ứng dụng trong nông nghiệp

Arthrobotrys, đặc biệt là loài A. oligospora, được nghiên cứu như một tác nhân kiểm soát sinh học để giảm thiểu tác hại của tuyến trùng đối với cây trồng. Chúng có khả năng thích nghi cao, phát triển nhanh trong đất và có tiềm năng lớn trong việc kiểm soát tuyến trùng gây hại. Ví dụ tuyến trùng Meloidogyne spp., Heterodera spp., Pratylenchus spp. có thể bị ức chế nhờ các loài nấm thuộc chi Arthrobotrys. Đồng thời giảm việc sử dụng thuốc hóa học trong sản xuất nông nghiệp bằng cách sử dụng nấm Arthrobotrys như một chế phẩm sinh học.

Arthrobotrys là một chi nấm độc đáo với khả năng săn mồi tuyến trùng, mang lại tiềm năng lớn trong nông nghiệp bền vững và kiểm soát sinh học. Việc nghiên cứu sâu hơn về cơ chế hoạt động và tương tác sinh học của chúng sẽ mở ra nhiều ứng dụng mới trong tương lai.

Tài liệu tham khảo

ScienceDirect. (n.d.). Arthrobotrys. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/arthrobotrys

Zhang, K., Xu, J., Ren, A., Li, B., & Cao, X. (2023). Insights into the potential of nematode-trapping fungi for sustainable agriculture. Pathogens, 12(3), 367. https://doi.org/10.3390/pathogens12030367

Li, Y., Hu, Y., Zhang, C., & Liu, S. (2024). Symbiotic bacteria in Arthrobotrys musiformis and their role in nitrogen metabolism and trap formation. Frontiers in Microbiology. https://doi.org/10.3389/fmicb.2024.1349447

Yang, J., Wang, L., Ji, X., Feng, Y., Li, X., Zou, C. & Liu, X. (2007). Genomic and proteomic analyses of the nematode-trapping fungus Arthrobotrys oligospora provide insights into infection-related morphogenesis. PLoS Pathogens, 3(4), e91. https://doi.org/10.1371/journal.ppat.0030091

Nguyễn Thị Thanh Hồng - Bộ môn Bệnh cây