1. Đặt vấn đề

Cây trứng gà (hay Lêkima) thuộc họ Hồng xiêm, là tên gọi một loại cây ăn quả có nguồn gốc từ vùng núi Andes ở Nam Mỹ. Cây ưa khí hậu nóng ẩm và chịu rét tốt, được người dân trồng chủ yếu ở vùng núi, thuộc dòng thân gỗ, cây nhỏ - trung bình, cao 12-18m, cây phân nhiều nhánh và cành rất chắc khỏe. Lá thuôn và có hình mũi mác, có màu xanh đậm, nhẵn và dày, dài từ 9-15 cm.

Trong y học, Quả trứng gà hay Lêkima, là một trong những nguồn cung cấp vitamin, các khoáng chất tốt và nhóm các hợp chất polyphenol. Catechin và epicatechin có trong chiết xuât Lêkima có khả năng kháng oxy hóa cao (Ma & cs., 2004). Chiết xuất từ Lêkima có nồng độ các hợp chất polyphenol cao (11,4 mg/g) so với các loại trái cây khác. Dung dịch chiết xuất này có khả năng ức chế α-glucosidase cao, do đó Lêkima có thể được nghiên cứu tăng khả năng hỗ trợ bệnh tiểu đường (Silva & cs., 2009; Fueltealba & cs., 2016). Hàm lượng đường tổng số là 119,4-344 mg/g chất khô, vitamin C là 0,35-1,07 mg/g chất khô. Màu vàng đặc trưng của thịt quả là do có chứa một lượng đáng kể β-carotene (0,22-0,5 mg/g chất khô) (Fueltealba & cs., 2016).
 


 
 

Về giá trị cảnh quan: Cây trứng gà là loại thân gỗ lâu năm, thân cây cao, tán lá rộng và cho lá xanh tươi quanh năm. Chính vì thế, cây thường được dùng để trồng lấy bóng mát, cải tạo cảnh quan sống. Cây dễ trồng, có thể trồng ở bất cứ không gian ngoài trời nào mà mình muốn: sân vườn, vỉa hè đường phố, khuôn viên khu đô thị, khu sinh thái, nhà máy, xí nghiệp, công viên,

Cây trứng gà cũng là cây cảnh được nhiều dân chơi cây cảnh yêu thích. Chúng được trồng trong chậu đá, được tạo dáng từ khi còn nhỏ, được khống chế chiều cao bằng kỹ thuật cắt tỉa cầu kỳ. Ngoài ra cây cũng góp phần tăng khả năng lọc không khí. Tán lá dày, xanh mướt có khả năng lọc bụi, hấp thu các chất độc hại mang đến môi trường sống trong lành, tốt cho sức khỏe.

2. Mục đích và yêu cầu

Tìm hiểu phương pháp ghép nhân giống phù hợp và loại phân bón qua lá của cây giống giai đoan sinh trưởng dinh dưỡng nhằm góp phần xây dựng quy trình kỹ thuật sản xuất giống cây trứng gà cảnh tại Gia Lâm, Hà Nội.

- Xác định phương pháp ghép phù hợp cho cây trứng gà.

- Xác định loại phân bón lá phù hợp cho cây Trứng gà.

3. Vật liệu và phương pháp nghiên cứu.

+ Vật liệu ghép nhân giống

- Mắt ghép cây trứng gà cảnh được tuyển chọn 20 năm tuổi.

- Gốc ghép cây trứng gà con 1 năm tuổi.

+ Các loại phân bón lá:

+ Đầu trâu 902: thành phần 17% đạm (N), 21% lân (P2O5), 21% kali (K2O), 0,03% magie (Mg), 0,03% canxi (Ca), 0,05% kẽm (Zn), 0,05% đồng (Cu), 0,03% bo (B), 0,01% sắt (Fe), 0,01% mangan (Mn), 0,001% molipden (Mo), 0,002% PENACP, GA3, αNAA, bNOA.

+ Senca – 32: Thành phần: Đạm (N): 12%, Lân (P2O5): 3%, Kali (K2O): 43%, Sulfur (SO3): 6%, Boron (Bo): 0,01%, Đồng (Cu): 0,0075%, Sắt (Fe): 0,026%, Mangan (Mn): 0,032%, Kẽm (Zn): 0,023%.

+ Komix: Thành phần: Đạm (N): 7,5%, Lân (P2O): 12,5%, Kali (K2O): 36%, Kẽm (Zn): 11%.

* Địa điểm nghiên cứu Tại Viện Sinh vật cảnh, Học viện Nông Nghiệp Việt Nam.

* Phương pháp nghiên cứu

Thí nghiệm 1: Nghiên cứu ảnh hưởng phương pháp ghép nêm chéo và ghép mắt nhỏ có gỗ đến sinh trưởng cây trứng gà giống cảnh

                        Công thức 1: Ghép nêm chéo (NC)

                        Công thức 2: Ghép mắt nhỏ có gỗ (MN)

Thí nghiệm 2: Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón lá đến sinh trưởng của cây trứng gà giống

Công thức phân bón qua lá như sau:

            Công thức 1: Phun nước lã (đối chứng).

            Công thức 2: Phun Komix.

            Công thức 3: Phun Senca – 32.

            Công thức 4: Phun đầu trâu 902.

            Công thức 5: Phun Yogen.

4. Nội dung nghiên cứu chính

- Nghiên cứu phương pháp ghép nêm chéo và ghép mắt nhỏ có gỗ phù hợp cây trứng gà cảnh.

- Nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại phân bón lá đến sinh trưởng của cây trứng gà giống.

5.  Kết quả thu được như sau

Phương pháp ghép nêm chéo cho tỉ lệ bật mầm cao hơn là 83,33%; còn phương pháp ghép mắt nhỏ có tỉ lệ bật mầm thấp hơn là 74,67%. Ngoài ra, các chỉ tiêu về chiều dài mầm, đường kính mầm, số lá trên mầm của phương pháp ghép mắt nhỏ có gỗ  đạt giá trị cao hơn

Đối với bón các loại phân bón lá khác nhau, công thức cho cây có khả năng sinh trưởng cao nhất là công thức 3 – phân bón lá Senca-32 với các chỉ tiêu chiều dài mầm, đường kính mầm, số lá trên mầm, chiều dài lá và chiều rộng lá lần lượt đạt 22,8 cm; 0,63 cm; 22,97 cm; 16,2 cm và 6,0cm

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Mai Thơm. 2016. Kỹ thuật phát triển cây ăn quả theo công nghệ mới. Nhà xuất bản Nông Nghiệp, Hà Nội.

2. Video “Kỹ thuật nhân giống cây ăn quả bằng phương pháp ghép”. Trung tâm Thực nghiệm và Đào tạo nghề -  Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

3. Vũ Hữu Yêm. 1995. Giáo trình phân bón và cách bón phân. NXB Nông nghiệp Việt Nam, Hà Nội.

4. Lê Quốc Huy, Nguyễn Minh Chơn, Ngyễn Lộc Hiển, Trương Hoàng Quân. 2019. Khảo sát đa dạng di truyền cây leokima (Pouteria campechiana) ở thành phố Cần Thơ dựa trên ISSR đặc điểm thái độ và thị trường phân tử. https://www.researchgate.net/publication/336689973

5. Trần Thế Tục. Hoàng Ngọc Thuận. 1995. Chiết. ghép cành. tách chồi cây ăn quả. Nhà xuất bản NN. Hà Nội.

Nguyễn Mai Thơm - khoa Nông học